Schrif­te­lijke vragen over de gevolgen van de groei van data­centers

Indiendatum: 28 okt. 2021
Antwoorddatum: 26 nov. 2021

Op 28 oktober 2021 heeft de fractie van de Partij voor de Dieren schriftelijke vragen gesteld inzake de gevolgen van de groei van datacenters. In dit memo zijn de vragen beantwoord.

1. Vraag: Is het Dagelijks Bestuur op de hoogte van het feit dat er datacenters in Nederland zijn die chemicaliën gebruiken die in het koelwater terecht komen en vervolgens geloosd worden op het oppervlaktewater? Zo ja, wat doet het waterschap hieraan om dit te voorkomen en heeft dit plaatsgevonden in het gebied van het waterschap?

Antwoord: Het is ons bekend dat datacenters bepaalde stoffen toevoegen om het koelwater zachter te maken om apparatuur te sparen. Dit water wordt meerdere malen gebruikt waardoor een zekere ‘indikking’ ontstaat.
Datacenters moeten zorgen dat de stoffen die zij aan het koelwater toevoegen binnen de normen van de milieuwetgeving vallen als zij dit water na gebruik willen lozen. Het gaat hierbij om de kwaliteit, de kwantiteit en om de temperatuur van het ingedikte afvalwater.
Voor lozing op het oppervlaktewater dat bij AGV in beheer is vragen ze hiertoe een vergunning bij ons aan. De aanvraag wordt beoordeeld op basis van landelijk vastgestelde toetsingskaders. Deze beoordeling gaat op dezelfde wijze, volgens hetzelfde landelijke beleid, als andere industriële lozingen.
Er hebben tot nu toe twee grote datacenters een dergelijke watervergunning aangevraagd. Daarvan is er 1 verleend en 1 geweigerd.
De meeste datacenters in ons beheergebied lozen hun afvalwater op het riool. Voor lozing op de riolering is de betreffende omgevingsdienst het bevoegd gezag namens de gemeente waarin de lozing plaats vindt.

2. Vraag: Klopt het dat datacenters een drinkwatertekort in Noord-Holland kunnen veroorzaken, terwijl toenemende droogte en hitte (als gevolg van klimaatverandering) al reeds een gevaar vormen voor de hoeveelheid schoon drinkwater? Zo ja, wat vindt het Dagelijks Bestuur hier van? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Drinkwaterlevering is geen waterschapstaak, en daarom is deze vraag niet vanuit AGV perspectief te beantwoorden.

Voor wat betreft onttrekking uit het oppervlaktewater geldt de in de Waterwet opgenomen verdringingsreeks. De verdringingsreeks beschrijft hoe we landelijk omgaan met de verdeling van water bij droogte. Het drinkwatergebruik van datacenters valt in de categorie proceswater industrie. Ten tijde van droogte wordt deze categorie eerder afgeschaald dan de categorie nutsvoorzieningen waaronder de drinkwatervoorziening valt.

3. Vraag Zijn er datacenters die gebruikmaken van schoon drinkwater voor het koelen van hun installaties binnen het AGV gebied?

Antwoord: Ja

4. Vraag Wat is de visie van het Dagelijks Bestuur op de vestiging van datacenters en de gevolgen die dat met zich meebrengt?

Antwoord: Drinkwaterlevering is geen waterschapstaak, en daarom is deze vraag niet vanuit AGV perspectief te beantwoorden. Voor de locatiekeuze van datacenters zijn de provincie en gemeenten verantwoordelijk. Het waterschap is verantwoordelijk voor de voorwaarden en controle van de kwaliteit van het koelwater dat datacenters lozen. Vanuit deze verantwoordelijkheid vindt AGV dat de vestiging van datacentra alleen mogelijk is met minimale impact voor de fysieke leefomgeving (o.a. waterkwaliteit). Eventuele gevolgen dienen te worden gecompenseerd en gemitigeerd.

5. Vraag: Is het Dagelijks Bestuur het met de fractie van de Partij voor de Dieren eens dat Nederland niet de harde schijf van de wereld hoeft te zijn? Graag een toelichting.

Antwoord: De keuze over de (internationale) vestigingslocaties van datacenters valt buiten de verantwoordelijkheid van het waterschap. De visie van het dagelijks bestuur met betrekking tot datacenters richt zich op borgen van de belangen van het watersysteem.

6. Vraag: Klopt het dat het Dagelijks Bestuur in de Metropool Regio Amsterdam invloed heeft op het beleid omtrent datacenters? Zo ja, welk standpunt wordt hier aan het licht gebracht?

Antwoord: Beleid met betrekking tot vestiging van datacenters is een aangelegenheid van gemeenten en provincies. Dit geldt ook bij de samenwerking in MRA-verband. Het waterschap vraagt hier aandacht voor waterkwantiteits- en waterkwaliteitsaspecten.
De gezamenlijke waterbeheerders in Noord Holland (waterschappen, provincie, PWN en RWS werken in het kader van de “Uitnodiging Ruimtelijk Ordenen met Water” (samenwerkingsagenda) aan: “een zorgvuldige afstemming en een goede ruimtelijke inpassing van datacentra vanwege het hoge koelwaterverbruik, de druk op de watervoorziening en (grond)watersystemen van deze grootgebruikers of t.b.v. de energietransitie. De grootschalige lozingen vragen om een goede ruimtelijke inpassing en het zoeken naar alternatieven in verband met de effecten op de waterkwaliteit”.

7. Vraag: Welke overheidslagen hebben financieel baat bij het plaatsen van datacenters en worden deze baten gebruikt ter compensatie van de vervuiling die hiermee wordt veroorzaakt?

Antwoord: Het waterschap gaat niet over de vestiging van datacenters en kan geen informatie verstrekken over de financiële baten. Voor rechtstreekse lozing op het oppervlaktewater wordt verontreinigingsheffing betaald aan het waterschap (c.q. Rijkswaterstaat waar het rijkswater betreft). Voor indirecte lozing, dat wil zeggen lozing op het riool, wordt een zuiveringsheffing geheven, door het waterschap. Met de verontreinigingsheffing wordt het beheer van de waterkwaliteit in het watersysteem gefinancierd dat niet is ondergebracht bij het zuiveringsbeheer. Denk daarbij aan het reguleren van lozingen op oppervlaktewateren en maatregelen om de nadelige effecten op het watersysteem te voorkomen of te compenseren. Met de zuiveringsheffing worden de kosten voor het zuiveren van afvalwater in afvalwater zuiveringsinstallaties van de waterschappen gedekt.

Het Dagelijks bestuur