Schrif­te­lijke vragen inzake de plas­ticsoep in grachten

Indiendatum: jan. 2016
Antwoorddatum: 4 feb. 2016

Vraag 1
Heeft het DB kennis genomen van de voorlopig gedeelde resultaten van professor Vethaak over de aanwezigheid van zeer hoge concentraties microplastics in de Amsterdamse grachten?
Zo ja, deelt het DB de zorgen over deze gegevens?
Antwoord 1
Ja, het Dagelijks bestuur heeft hiervan kennis genomen. Het Dagelijks bestuur is zich bewust van de complexiteit van dit vraagstuk en volgt nieuwe inzichten en het maatschappelijk debat hieromtrent met grote belangstelling. Daarbij constateert het Dagelijks bestuur dat er nog veel onzekerheden bestaan over de omvang van deze problematiek, de effecten op de ecologie/volksgezondheid en de
mogelijkheden voor een aanpak. Microplastics vormen een globaal probleem en gelden niet specifiek voor de Amsterdamse grachten.
Om de vervolgvragen te kunnen beantwoorden maakt het Dagelijks bestuur, ter begripsvergroting, onderscheid in de emissiebronnen voor microplastics. Een belangrijke bron voor microplastics in oppervlaktewater is de afbraak van plastic zwerfvuil. Er zijn naast de afbraak van zwerfvuil ook zogenoemde primaire bronnen (toepassen van microplastics in cosmetica en schurende reinigingsmiddelen) en secundaire bronnen (slijtage van kleding, verf en autobanden) van microplastics (literatuurbron: Nationaal Waterplan 2016-2021). Plastic heeft daarbij de eigenschap dat het niet homogeen oplost in water maar drijft, zinkt of zweeft. In drijvende of zwevende toestand
wordt plastic getransporteerd via waterlichamen

De plastics aanwezig in de wateren binnen AGV gebied zijn waarschijnlijk deels afkomstig van bronnen die buiten directe invloed van het
waterschap liggen. Hoewel het onderzoek van de heer Vethaak lokaal hoge microplastics gehalten in de waterbodem aantoont, waren er geen aanwijzingen dat het probleem in Amsterdam groter is dan in andere Nederlandse wateren.

Vraag 2
Welke maatregelen voert het waterschap AGV reeds uit om de plastic soep in de Amsterdamse grachten tegen te gaan?
Antwoord: Vanwege het raakvlak met vraag 2a en vraag 2b is besloten om de beantwoording daar terug te laten komen.
2a. Welke maatregelen neemt het waterschap AGV om te voorkomen dat er plastic in de grachten terecht komt?
Antwoord 2/2a
Maatregelen die op dit moment uitgevoerd worden in opdracht van Waterschap AGV betreffen het afvangen van drijfvuil (waaronder plastics) door krooshekreinigers of handmatige verwijdering bij poldergemalen. Dit betreft overigens niet de microplastics maar een groter formaat plastics. Deze maatregel voorkomt in eerste instantie dat poldergemalen verstopt raken. Dit heeft als bijkomend voordeel dat voorkomen wordt dat grotere stukken plastics vanuit de polders in het boezemwater, en daarna in de grachten terecht komen.

In 2013 heeft AGV/Waternet een poging gedaan de plastic balans te maken. Dit onderzoek is voor de Amsterdamse grachten uitgevoerd. Omdat er te veel onzekerheden waren over de bemonstering en de analyse van de microplastics was het niet mogelijk om harde conclusies te trekken en de resultaten te vergelijken met andere onderzoeken in zoet water.

Het Dagelijks bestuur hecht waarde aan een brongerichte aanpak. Op landelijk niveau is ook aandacht voor een brongerichte aanpak. Bijvoorbeeld het programma VANG (Van Afval naar Grondstof) van de landelijke overheid. Daar zijn de Raamovereenkomst verpakkingen, de Landelijke aanpak Zwerfafval en het Kunststofketenakkoord onderdeel van (literatuurbron: Bekendmaking 1182, Tweede Kamer, antwoorden vragen van het lid Jacobi, 18 januari 2016).

Waterschap AGV is voornemens om, naast de landelijke ontwikkelingen, een strategie op te stellen voor microverontreinigingen, waarvan microplastics een onderdeel zijn.

Vraag 2b
Welke maatregelen neemt het waterschap AGV om de huidige plastic soep in de grachten te verminderen?
Antwoord 2b
Waterschap AGV onderneemt op dit moment geen maatregel om de aanwezige plastic soep in de grachten te verminderen. Het Dagelijks bestuur ziet meer betekenis in een brongerichte aanpak. Het drijfvuilvissen, uitgevoerd door Waternet in opdracht van de gemeente Amsterdam, vermindert overigens wel het groter plastic uit de grachten, voordat dat in kleinere stukken uiteenvalt.

Vraag 3
Is het DB voornemens om een plan van aanpak op te stellen om de hoge concentraties microplastics in Amsterdamse grachten tegen te gaan, zowel gericht op het verminderen van de hoge concentraties plastic nu als op het voorkomen van de uitbreiding van de hoge concentraties plastic?
Antwoord 3
Het Dagelijks bestuur is voornemens een strategie op te stellen voor microverontreinigingen, waaronder microplastics, waarbij ook de rollen en verantwoordelijkheden inzichtelijk worden gemaakt.

Vraag 4
Is het DB bereid om met het college van B&W van Amsterdam in gesprek te gaan over de hoeveelheid microplastics in water?
Antwoord 4
Ja.

Vraag 4a
Zo ja, is het DB bereid om samen met de waterschappen een plan op te stellen om de hoeveelheid plastic in de Amsterdamse wateren te verminderen?
Antwoord 4a
Het Dagelijks bestuur hecht er waarde aan een strategie voor het volledige beheergebied van AGV te ontwikkelen voor microverontreinigingen. Het zou niet in dit beeld passen om gebieds-specifiek beleid voor de Amsterdamse grachten te ontwikkelen. Het Waterschap AGV is via Unieverband met andere waterschappen in gesprek om deze problematiek te duiden. Daar zal ook binnen het landelijk programma Schoon Water vorm aan gegeven worden.

Vraag 5
Is het DB bereid om normen op te stellen voor de hoeveelheid plastic in Amsterdamse grachten, zodat daar naartoe gewerkt kan worden?
Antwoord 5
Nee. Om twee redenen is het Waterschap AGV niet de juiste partij om normen op te stellen voor microplastics. Ten eerste is het waterschap niet de bevoegde organisatie die wetgeving met bijbehorend normenkader vaststelt voor microplastics. Ten tweede, constateert het Dagelijks bestuur dat het op dit moment ontbreekt aan een geschikte methode om de concentratie en verspreiding van microplastics in het oppervlaktewater te kunnen meten. Het is om die reden ook niet mogelijk om vast te kunnen stellen of er een norm overschreden wordt, want daarvoor ontbreekt immers een geschikt instrumentarium.

Vraag 6
Op welke manier wordt de aanpak van fijne deeltjes plastic meegenomen in de Watervisie?
Antwoord 6
Als u met Watervisie doelt op het WBP 2016-2021 van Waterschap AGV, dan verwijst het Dagelijks bestuur u naar paragraaf 11.4 van het vastgestelde WBP. Op dit moment wordt gestart met het opstellen van een strategie voor microverontreinigingen die naar verwachting in 2018 gereed is.
(literatuurbron: www.agv.nl)