Schrif­te­lijke vragen over vervuiling rondom kunst­gras­velden


Indiendatum: 1 okt. 2020

Schriftelijke vragen van de leden Blom en Bloemberg-Issa (Partij voor de Dieren) inzake vervuiling rondom kunstgrasvelden

Op kunstgrasvelden worden rubberen korrels gebruikt. De rubberkorrels, gemaakt van autobanden, bevatten diverse giftige stoffen, zoals de zware metalen zink en kobalt. In 2017 heeft het Tv-programma Zembla aangetoond dat het afgespoelde regenwater van een kunstgrasveld vervuild kan zijn.[1] Uit onderzoek dat is uitgevoerd door het RIVM, is gebleken dat het gebruik van rubbergranulaat in kunstgrasvelden leidt tot verhoogde concentraties vervuilende stoffen in de bermen rondom de velden. Ook zijn er sterke aanwijzingen dat het drainagewater dat van de velden komt is verontreinigd. Dat concludeert het RIVM na onderzoek bij tien verschillende kunstgrasvelden waarvan een veld binnen de inliggende gemeenten ligt, namelijk in Uithoorn.[2]

In 2018 kwam een bericht met het standpunt van de Unie van Waterschappen[3] dat een aanvullende milieurapportage voor rubbergranulaat moet worden opgenomen in de zorgplicht. De zorgplicht is wettelijk verplicht en houdt in dat iedereen voldoende zorg voor het milieu in acht moet nemen. De Partij voor de Dieren-fractie is er voorstander van om naleving op de zorgplicht voldoende te controleren.

Naast de vervuiling van de bermgrond is ook onderzoek gedaan naar vervuiling van het drainagewater en het water in de sloten nabij de kunstgrasvelden. Dat laatste is gedaan in samenwerking met Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA)[4]. In het drainagewater worden bij vier velden verhoogde concentraties van stoffen gevonden die mogelijk afkomstig zijn van rubbergranulaat. Op één van deze locaties werd er een zeer sterke verhoging gevonden van zink. Daar werd de norm voor oppervlaktewater ruim 250 keer overschreden en die voor kobalt ruim 15 keer. In de bagger onder in de sloten zijn er hogere hoeveelheden stoffen gezien die uit rubbergranulaat kunnen komen. De stoffen komen via het drainagewater van de velden in de sloten terecht en verplaatsen zich dan naar de bodem (de bagger). Bij twee velden zat er zoveel zink in de bagger dat die niet mag worden verspreid in oppervlaktewater en op land. De bagger bleek op meerdere meetlocaties verontreinigd met kobalt, zink en minerale olie. Zink kan gevolgen hebben voor organismen in bodem en water. De meeste van die stoffen kunnen neerslaan als bagger op de slootbodem.[5]

De Partij voor de Dieren heeft de volgende vragen met betrekking tot mogelijke vervuiling rondom kunstgrasvelden.

  1. Is het Dagelijks Bestuur op de hoogte van genoemde onderzoeken?
  2. Heeft het waterschap AGV, naast het genoemd onderzoek in Uithoorn, aanvullend onderzoek laten doen naar vervuiling in het water of het slib van de afwateringskanalen nabij kunstgrasvelden?
    1. Zo ja, is er verontreiniging is aangetroffen in het water en/of slib? In welke hoeveel heden en wat is het effect op de ecologisch waterkwaliteit?
    2. Zo nee, waarom niet?
  3. Is bekend of er nog rubbergranulaat in nieuwe kunstgrasvelden gebruikt wordt? Indien dit het geval is, waarom worden milieuvriendelijkere alternatieven die geen gevaar opleveren voor de gezondheid niet standaard gebruikt?
  4. Welke rol zou het waterschap kunnen vervullen in ontmoediging van het gebruik van rubbergranulaat kunstgras korrels, en het vervangen van rubbergranulaat korrels door biologisch afbreekbaar materiaal zoals kurk of kokos in te laten strooien op kunstgrasvelden? Graag een toelichting.


Namens de Fractie Partij voor de Dieren,
M.L. Blom
J.F. Bloemberg-Issa


[1] https://www.bnnvara.nl/zembla/...

[2] https://www.rivm.nl/nieuws/rubbergranulaat-op-kunstgrasvelden-milieubelastend

[3] https://www.uvw.nl/kamer-debat...

[4] https://www.stowa.nl/sites/def...

[5] https://www.rivm.nl/rubbergran...

Indiendatum: 1 okt. 2020
Antwoorddatum: 28 okt. 2020

1. Is het Dagelijks Bestuur op de hoogte van genoemde onderzoeken?

Ja, wij hebben ons destijds, bij uitkomen van de rapporten op de hoogte gesteld

en hebben ze nu naar aanleiding van uw vragen opnieuw beschouwd.

2. Heeft het waterschap AGV, naast het genoemd onderzoek in Uithoorn,
aanvullend onderzoek laten doen naar vervuiling in het water of het slib van de
afwateringskanalen nabij kunstgrasvelden?
a Zo ja, is er verontreiniging is aangetroffen in het water en/of slib? In welke
hoeveel heden en wat is het effect op de ecologisch waterkwaliteit?

b Zo nee, waarom niet?
Het waterschap AGV was een van de actieve deelnemers in het onderzoek van
de Stowa. Verspreid over het land zijn locaties onderzocht, in het beheergebied
van AGV alleen de genoemde locatie Uithoorn (Legmeervogels). Op alle locaties
zijn onder andere effectmetingen gedaan, waarbij de toegepaste SIMONI
(slimme integrale monitoring)- methode is ontwikkeld door Waternet, in
samenwerking met STOWA en de Universiteit van Amsterdam. De gemeten
effecten op de ecologie waren klein: met name één test die gevoelig is voor een
zeer groot aantal stoffen toonde een verhoogde reactie ten opzichte van
natuurlijke grasvelden. Het oordeel was dat het effect geen hoog risico is. Maar
op één locatie (buiten ons beheergebied) waar al lange tijd (>20 jaar)
rubbergranulaat is toegepast, zijn grotere effecten gemeten. Onderzoekers
constateren dat er reden is voor bezorgdheid over de mogelijke effecten op
langere termijn. Dit wordt verder bevestigd door onze afdeling
vergunningverlening. Zij hebben ervaring met lozingen door bedrijven die
materialen gebruiken die uit rubbergranulaat zijn vervaardigd. Wij hebben niet
meer metingen verzameld rond kunstgrasvelden, omdat de conclusies helder
zijn: toepassing van rubbergranulaat kan op de langere termijn schadelijk zijn
voor het oppervlaktewater. Op de korte termijn is het effect aantoonbaar, maar
gering.
3. Is bekend of er nog rubbergranulaat in nieuwe kunstgrasvelden gebruikt wordt?
Indien dit het geval is, waarom worden milieuvriendelijkere alternatieven die
geen gevaar opleveren voor de gezondheid niet standaard gebruikt?
Dit is niet bekend. Omdat de toepassing van rubbergranulaat niet verboden is, is
de veronderstelling dat het nog steeds wordt toegepast. Als waterschap hebben
we geen vergunningsinstrument om toepassing van granulaten te beoordelen of
er randvoorwaarden aan te verbinden. De keuze van welk product wordt
toegepast is aan de initiatiefnemer. Vergunning voor de toepassing komt van de
gemeente. Vergunningen worden verleend op basis van een overweging over de
beperkte schade, versus de alternatieven die een sportveldbeheerder heeft,
hogere kosten, meer onderhoud/vervanging nodig.
4. Welke rol zou het waterschap kunnen vervullen in ontmoediging van het gebruik
van rubbergranulaat kunstgras korrels, en het vervangen van rubbergranulaat
korrels door biologisch afbreekbaar materiaal zoals kurk of kokos in te laten
strooien op kunstgrasvelden? Graag een toelichting.
Een mogelijke methode om invloed te kunnen hebben als waterschappen, zien
we terug in de aanpak van de toepassing van biocides op kunstgrasvelden. In de
bijlage treft u een rapport dat door Sweco in opdracht van de Stowa, en daarmee
van de waterschappen, is gemaakt. Het onderzoek is uitgevoerd in
samenwerking met de Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek. Het
onderzoek noemt mechanische alternatieven voor de bestrijding van algenaangroei op kunstgrasvelden (Overigens is de invloed van biocides op het
omliggende water op dit moment groter dan het gemeten effect van
rubbergranulaat). Door dergelijk onderzoek in samenwerking met de branche
stimuleren de waterschappen door kennisdeling en bewustwording een goede
beheerpraktijk van sportvelden.

Ditzelfde zou ook kunnen gelden voor rubbergranulaat, waar althans door
effecten op de langere termijn bezorgdheid bestaat bij de waterschappen.
Daarnaast zou het waterschap gemeentes actief kunnen informeren over
waterkwaliteitsrisico’s en (bv in WBP) ambitie opnemen om met gemeentes
gesprek aan te gaan over mogelijke verontreiningsbronnen in hun gemeente.
Dit onderwerp kan ook aan de orde komen in het gesprek dat we in het kader
van KRW/ SGBP-III voeren met gemeentes, waarbij we colleges en raden actief
informeren over de waterkwaliteitsopgaves en -risico’s.
Beheerders van sportvelden, veelal gemeentes, kunnen worden aangesproken
op aandacht voor het beheer, erop gericht dat het rubbergranulaat zoveel
mogelijk op het veld blijft, zoals: uitkloppen schoenen op de juiste plaats,
regelmatig terug vegen aan de randen van het veld.
Mogelijke alternatieven, zoals de toepassing van kurk zou aan de orde gesteld
kunnen worden, evenals het verminderen van gebruik van biociden.

Interessant voor jou

Schriftelijke vragen over botulisme

Lees verder

Schriftelijke vragen inzake het vanuit de waterschappen oppakken van klimaatmaatregelen

Lees verder