Schrif­te­lijke vragen over subsidie Bodem En Water

Indiendatum: 11 dec. 2024
Antwoorddatum: 30 jan. 2025

1. Zijn de maatregelen aantoonbaar effectief wanneer deze met een coachbezoek worden gecombineerd? Zo ja, kan het DB ons het onderzoek toesturen waaruit dat blijkt? Zo nee, is het DB bereid om, eventueel in samenwerking met andere waterschappen, een effectstudie uit te voeren?

Antwoord: De BOOT- lijst is onder leiding van I&W opgesteld door experts van algemeen gerespecteerde instituten waaronder Wageningen Environmental research, Wageningen Plant research, Deltares, Louis Bolk Instituut en het Nutriënten Management Instituut. De experts geven aan dat: “de meeste maatregelen in de BOOT-lijst zijn gebaseerd op logisch redeneren en hebben naar verwachting een verminderend effect op de nutriëntenbelasting. Slechts van enkele maatregelen zijn resultaten uit experimenteel onderzoek bekend.” (Verloop et al., 2018). In datzelfde rapport stellen de auteurs dat “het voor de effectiviteit van de maatregelen van belang is dat daarbij overtuigend gesteld kan worden wat het nut van de maatregel is en dat kosten gering zijn”. Met de regeling haken we aan op beide aspecten: een verplicht gesprek met coach/ watermakelaar en ondersteuning in de kosten.

Als waterschap maken we effectief en efficiënt gebruik van de kennis en inzichten van de kennisinstituten en de landelijke overheid. We zijn niet voornemens een effectstudie uit te voeren, ook niet samen met andere waterschappen. Het is heel moeilijk (nagenoeg onmogelijk) om het effect te meten van individuele maatregelen die ingrijpen op een deel van de bedrijfsvoering (bodem, erf, oever, gewasbeschermingsmiddelen) door individuele agraríërs uitgevoerd, op de ecologische waterkwaliteit. 

De regeling Bodem en Water is echter onderdeel van het totaalaanpak van Agrarisch Waterbeheer (AWB) om agrariërs bewust te maken, eigenaarschap te laten voelen voor waterkwaliteit en aan te zetten tot het nemen van maatregelen die bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Het monitoringsprogramma van de waterkwaliteit in ons beheergebied geeft wel inzicht in het totaal effect van het AWB-programma als geheel en de andere maatregelen die het waterschap in het gebied neemt op de ecologie en ondersteunende parameters. Andere waterschappen hebben vergelijkbare regelingen (HHNK, HDSR en Rijnland).
 
2. Hoe zijn maatregelen die niet op de BOOT-lijst staan toch op de subsidielijst terecht gekomen? Wanneer gaat het DB deze weer uit de subsidieregeling schrappen?

Antwoord: De BOOT-lijst is in 2022 herzien. Maatregelen die als effectief worden ervaren zijn op de lijst behouden en/of aangescherpt soms met een andere bewoording en andere plek. Uit deze BOOT-lijst is de lijst in de regeling Bodem en Water geput. 

• De maatregel “Herinrichting erf en aanleg opvangvoorziening voor tegengaan erfafspoeling” (maatregel 42, lijst 2017) is in de nieuwe lijst veranderd naar “Legt voorzieningen aan om emissie van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen tegen te gaan.” (maatregel 4, 2022). In de nieuwe lijst is de maatregel breder verwoord en omvat het naast maatregel 42 ook maatregel 99, 44 en 57 uit de lijst uit 2017.
• De maatregel “Veegmachine met opvangbak” stond in 2017 en 2022 niet op de lijst want dit is een uitwerking van de breed geformuleerde maatregel “Legt voorzieningen aan om emissie van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen tegen te gaan.”. Het is een zichtbaar effectieve maatregel om emissies van het erf te voorkomen. Het helpt ook erg in de bewustwording van agrariërs in hoe zij naar emissies van het erf kijken.  
• Op de BOOT-lijst 2017 stond de maatregel: Aanleg voorzieningen om erf/bedrijfswater te zuiveren (maatregel 44). Deze is in de lijst van 2022 opgenomen in de eerder genoemde maatregel 4: Legt voorzieningen aan om emissie van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen tegen te gaan. Als uitwerking van deze algemeen geformuleerde maatregel zijn de volgende maatregelen uitgewerkt om emissies van het erf te voorkomen en schoon water te scheiden van vies water en om vies water op te vangen zodat het niet van het erf in het milieu terecht komt:
  • Aanleg vul- en of wasplaats machines en werktuigen met aansluiting op de gierkelder; Deze maatregel sluit ook aan bij maatregel “Gebruikt een wasplaats met zuiveringssysteem.” (maatregel 27 op del ijst uit 2022);
  • Aansluiting standplaats voor kalveriglo's met aansluiting op de gierkelder;
  • Permanente afdekking van bestaande mest-, compostopslag om schoon- en vuilwaterstromen te scheiden en/of op te vangen;
  • (Semi) permanente afdekking van voeropslag inclusief snijvlak.

3. Op grond waarvan denkt het DB van het AB-besluit te mogen afwijken?

Antwoord: We geven invulling aan en wijken niet af van de BOOT-lijst. Op de BOOT-lijst 2022 staat onder maatregel 79 “Voorkomt oeverafkalving door vee in het veenweidegebied door het afrasteren van de slootkant en door drinkbakken  midden in het perceel te plaatsen”. Dit is een niet productieve maatregel en geeft dus geen direct economisch resultaat voor de ondernemer. Het vee uit de kant houden is een belangrijk onderdeel van de maatregel. In het veenweidegebied zijn de kanten vaak slap en is vertrapping een probleem. Rust op de oevers zorgt ervoor dat deze kunnen herstellen door vee uit de kant houden door een alternatieve drinkplek, of een verstevigde drinkplek aan te bieden. Oevers beschermen en herstellen is een belangrijke KRW-maatregel.   

4. Hoe kijkt het DB naar zijn mandaat? Kan het DB bij actualisatie van de subsidieregeling een voorstel doen voor het subsidieplafond, om door het AB te laten vaststellen?

Antwoord: Het DB is door het AB gemandateerd voor het openstellen van de regeling Bodem en Water met onder meer de hoogte van het subsidieplafond (Vaststelling subsidieregelingen door het Algemeen bestuur, 6 juli 2023 (BBV23.0151). Het DB blijft binnen de beschikbare middelen voor agrarisch waterbeheer (begroting 2024, Kostendrager AGV-B-PR2-BBP07, Gezond water – Kwaliteitsmaatregelen/KRW uitvoering). Inhoudelijk vormen de KRW en het agrarisch waterbeheer de beleidskaders.